Diergaarde Blijdorp en Duisburg Zoo schrijven geschiedenis
Het is de grootste zoetwatervis van Latijns-Amerika; de arapaima. Jarenlang was Diergaarde Blijdorp het thuis van deze prehistorisch ogende reuzevissen. Toen bleek dat deze niet langer in de Rotterdamse tuin konden blijven, was dat het startschot voor een unieke operatie: het transport van de 250 cm lange roofvissen naar Duisburg Zoo.
Tot nu toe werd het vervoer van volwassen arapaima’s vrijwel onmogelijk geacht. Naast het formaat van de vissen was met name de ongebruikelijke manier van ademhalen een probleem tijdens transport. Deze vissen ademen namelijk niet alleen onder water, maar komen ook geregeld boven om een teug lucht te halen. Een deel van de zwemblaas van de arapaima is geëvolueerd tot een soort long. Met als gevolg dat arapaima’s kunnen verdrinken als zij water doorslikken. Een uitdaging bij het transport over grote afstanden in een bak met klotsend water.
De experts uit Rotterdam en Duisburg bereidden het vervoer van twee volwassen arapaima’s dan ook maandenlang minutieus voor. In overleg met gespecialiseerde Zuid-Amerikaanse collega’s – in Brazilië wordt de vis soms ook verhuisd, maar over kleinere afstanden - bedachten ze een stalen frame, met daarin een op maat gemaakte met watergevulde hangmat. De constructie paste maar nét in de breedte in een vrachtwagen. En juist dát innovatieve aspect was van belang. Om het klotsen tegen te gaan, werd vervoer haaks op de rijrichting namelijk noodzakelijk geacht. Maar voordat het zover was, moest het dier gevangen worden. En dat dit niet met een schepnetje lukt, moge duidelijk zijn.
Een arapaima in een hangmat krijgen is geen sinecure. Met maar liefst zes man gehuld in ijshockeyoutfit moet de vis eerst in een net worden ‘gestroopt’. Hierbij is het zaak om met name de gepantserde kop en de wild zwiepende staart te vermijden. Het krachtige dier kan serieuze verwondingen toebrengen. Na de geslaagde vangst is het zaak deze zo snel mogelijk in zijn ‘hangmat’ te hangen. Eenmaal ‘op adem gekomen’ werd de stalen constructie met de 150 kilo wegende vis met een vorkheftruck en een verreiker in een verwarmde vrachtwagen geplaatst. Waarbij de op voorhand bedachte methodiek eindelijk in de praktijk gebracht kon worden.
Tijdens de ruim 200 kilometer lange tocht van Rotterdam naar Duisburg schreven de gezamenlijke dierentuinen transportgeschiedenis. Niet alleen was de arapaima op dat moment waarschijnlijk de grootste vis op de snelweg, het was tevens de eerste keer dat deze soort in Europa over zo’n afstand succesvol werd vervoerd. Tijdens de rit werd meerdere malen bij de vis gecheckt en keer op keer stonden de signalen op groen om de reis te vervolgen.
De opgebouwde spanning bij de meer dan 20 mensen die betrokken waren bij het baanbrekende transport verdween als sneeuw voor de zon, toen na het uitladen de arapaima uit de bak zwom om zijn nieuwe leefgebied te gaan ontdekken. Medewerkers van Diergaarde Blijdorp en Duisburg Zoo zaten zij aan zij om dit te wonder te aanschouwen, alvorens terug naar Rotterdam te rijden. Waar de dag erna de tweede arapaima werd ingeladen. Ook deze vis is momenteel te bewonderen in Duisburg Zoo.
Met de opgedane kennis en ervaring hebben de dierentuinen een methode gevonden om deze bedreigde vissoort veilig te kunnen vervoeren. Hopelijk wordt de techniek wereldwijd nog vaak gebruikt om dit majestueuze dier voor het nageslacht te bewaren. En voor uitsterven te behoeden.